قانون رانندگی در حالت مستی چیست؟

رانندگی در حالت مستی نه تنها یک تخلف رانندگی، بلکه یک جرم در قوانین جزایی ایران است. به این مفهوم که حکم رانندگی در حالت مستی خود به تنهایی شامل مجازات خواهد بود. بنابراین رانندگی در چنین شرایطی خلاف مقررات راهنمایی و رانندگی و خلاف قوانین جزایی کشور است.

در قانون مجازات اسلامی، مصرف هرگونه مشروبات الکلی و مسکرات، حتی اگر منجر به مستی نشود، جرم خواهد بود. در نتیجه زمانی‌ که یک راننده به دلیل مستی، رانندگی خطر آفرین دارد، علاوه‌ بر پرداخت مبلغ جریمه رانندگی در حالت مستی، باید مجازات شود. اگر رانندگی در مستی باعث بروز تصادف شود، مجازات راننده شدیدتر شده و دادگاه می‌تواند طبق قانون مجازات اسلامی، برای بیش از دو سوم حداکثر مجازات، حکم دهد.

در خصوص قانون رانندگی در مستی، تفاوتی بین زن و مرد وجود ندارد. اما اگر راننده به سن مسئولیت کیفری نرسیده باشد، مجازات او مانند افراد دیگر نخواهد بود و قانون برای آن‌ها کمی تخفیف قائل خواهد شد.

روش پلیس برای شناسایی راننده مست

اعمال جریمه در صورت رانندگی در مستی باید بعد از اثبات این موضوع، انجام شود. در چنین شرایطی پلیس راهنمایی و رانندگی از دستگاه آزمون مشروبات الکلی استفاده می‌کند. البته شرب خمر با نظر پزشکی قانونی و انجام آزمایش خون نیز قابل اثبات است. اما در شرایطی که پلیس مست بودن راننده را تایید کند، دیگر نیازی به نظر پزشکی قانونی نخواهد بود. نکته مهم اینجاست که مصرف مشروبات الکلی با 2 بار اقرار فرد خاطی نزد قاضی، گواهی پلیس و نیز علم قاضی به مصرف آن، قابل اثبات خواهد بود.

جریمه رانندگی در حالت مستی

کد مبلغ جریمه رانندگی در حالت مستی، 2007 است. این کد در کلان‌ شهرها و مناطق روستایی به‌ صورت یکسان اجرا خواهد شد. بنابراین طبق قوانین راهنمایی و رانندگی، مبلغ جریمه رانندگی در حالت مستی یا در شرایط مصرف مواد مخدر روان‌ گردان، 400 هزار تومان بوده و از سوی پلیس راهور اعمال می‌شود.

نمره منفی رانندگی در حالت مستی

نمره منفی رانندگی در مستی برای کلیه خودروهای شخصی، 10 نمره منفی خواهد بود. در این میان، نمره منفی خودروهای عمومی و سنگین، 20 نمره منفی است. علت این تفاوت نمره منفی بین خودروهای شخصی و عمومی، میزان تاثیری است که راننده این وسایل در شرایط مستی دارد. وسایل نقلیه عمومی و سنگین معمولا باعث بروز تصادفات در سطح گسترد‌ه‌تری شده و خسارات مالی و جانی بیشتری بر جای می‌گذارند.

مدت زمان توقیف خودرو در حالت مستی

حکم رانندگی در حالت مستی تنها محدود به جریمه و نمره منفی نخواهد شد. در چنین شرایطی، پلیس راهنمایی و رانندگی طبق ماده 10 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی، خودرو را حداقل به مدت 21 روز توقیف خواهد کرد. لازم به ذکر است که پلیس راهنمایی و رانندگی علاوه‌ بر توقیف خودرو، گواهینامه راننده خاطی را به مدت 6 ماه ضبط کرده و به مراجع قضایی ارجاع خواهد داد.

مجازات رانندگی در حالت مستی در ایران

طبق ماده 246 و 265 قانون مجازات اسلامی، مصرف هرگونه مشروبات الکلی و مسکرات، جرم شرعی بوده و مجازات به همراه دارد. مجازات این جرم در قانون اسلامی، 80 ضربه شلاق خواهد بود.

طبق ماده 246 قانون مجازات اسلامی، مصرف مسکر شامل خوردن، تدخین و تزریق آن، کم یا زیاد، جامد یا مایع، همراه با مستی یا عدم مستی، خالص یا مخلوط، موجب حد خواهد بود. در تبصره این قانون آمده که خوردن فقاع (آب‌جو مسکر) حتی اگر مستی نیاورد، موجب حد خواهد بود. طبق ماده 265، حد مصرف مسکر، 80 ضربه شلاق است. بنابراین اگر یکی از موارد ماده 246 رخ دهد، حکم آن شلاق است.

تا اینجا موضع قانون مجازات اسلامی در مورد مصرف مشروبات الکلی و مسکرات مشخص شد. اما حکم رانندگی در حالت مستی شامل دو نوع مجازات، یکی مجازات شرب‌خمر و دیگری مجازات رانندگی خواهد بود که هر دو بررسی شدند.

حکم تصادف رانندگی در حالت مستی چیست؟

همان‌طور که در بخش قبلی اشاره شد، مجازات رانندگی با مستی، شامل دو بخش، مجازات شرب خمر و جریمه رانندگی خواهد بود. حال اگر رانندگی در این وضعیت منجر به تصادف شود، طبق مواد 715 و 718 قانون مجازات اسلامی، مقصر به حبس محکوم خواهد شد.

طبق این قانون، حداکثر مجازات برای فرد مقصر در رانندگی با مستی در صورت جرح، بیش از 8 ماه حبس خواهد بود. از طرفی قاضی دادگاه بنا به صلاحدید می‌تواند راننده مقصر را به مدت 1 سال تا 5 سال از رانندگی محروم کند.

شرکت بیمه رانندگی در حالت مستی را پوشش نمی‌دهد. اما اگر تصادف منجر به جرح شد، شرکت بیمه‌گر باید طبق قانون و مطابق با پوشش بیمه شخص ثالث، برای پرداخت خسارت اقدام کند. بعد از پرداخت خسارت، شرکت بیمه‌گر می‌تواند برای دریافت غرامت از شخص خاطی به مراجع قانونی مراجعه کند.

این موضوع در مورد خسارات مالی ناشی از تصادف در شرایط مستی نیز صدق می‌کند. یعنی شرکت بیمه‌گر در صورت بروز حادثه، غرامت را طبق پوشش بیمه بدنه پرداخت می‌کند اما می‌تواند با مراجعه به مراجع قانونی تمام وجوه پرداختی را از راننده مقصر دریافت کند.

حکم تصادف منجر به فوت در حالت مستی چیست؟

طبق قانون اگر راننده‌ای با شخصی تصادف کرده و این تصادف منجر به فوت شود، قتل غیرعمد رخ داده است. اگر تصادف منجر به فوت به دلیل مستی راننده باشد، طبق مواد 714 و 718 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی مصوب در سال 1375، راننده به بیش از دو سوم حداکثر مجازات محکوم خواهد شد. حداکثر مجازات حبس طبق این مواد قانونی، 2 سال  است. اما با توجه به مست بودن راننده، قاضی می‌تواند آن را به 5 سال افزایش دهد. قاضی پرونده نیز بنا به صلاحدید می‌تواند راننده مقصر را به مدت 1 سال تا 5 سال از رانندگی محروم کند. از طرفی، راننده مقصر باید طبق درخواست اولیای دم، برای پرداخت دیه اقدام کند.

راننده مقصر می‌تواند از پوشش‌های بیمه شخص ثالث برای پرداخت دیه به اولیای دم استفاده کند. اما نکته مهم اینجاست که شرکت بیمه‌گر بعد از پرداخت خسارت می‌تواند با مراجعه به مراجع قانونی، تمامی وجوه پرداختی را مطالبه کند.

لایحه دفاعیه رانندگی در حالت مستی چگونه است؟

راننده‌ای که به اتهام رانندگی در حین مستی توسط مامورین راهور و با تست الکل مثبت، دستگیر شده، به مراجع قانونی معرفی می‌شود. در چنین شرایطی قطع نظر از آنکه موارد زیر رخ داده باشد، فرد صرفا به اتهام شرب خمر بازداشت می‌شود.

• آیا راننده مرتکب تخلف رانندگی شده است؟
• آیا راننده سانحه‌ای آفریده است؟
• آیا حادثه رانندگی منجر به خسارت مالی شده است؟
• آیا حادثه رانندگی به تصادف جرحی منجر شده است؟
• آیا حادثه رانندگی به فوت منجر شده است؟

برای دفاع از متهم در صورت عدم رخداد موارد فوق، بزه شرب خمر به او تفهیم خواهد شد. در خصوص لایحه دفاعیه، راننده خاطی یا وکیل قانونی وی می‌توانند متن دفاعیه به شرح زیر را آماده کنند.

«رانندگی در حال مستی به کیفیت منعکس در ماده 718 کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی، صرفاً یکی از کیفیات مشدده مجازات است نه جرم مستقل. در واقع رانندگی در حال مستی، چنانچه منتهی به قتل یا صدمه بدنی غیرعمدی به شرح مندرج در مواد 714 تا 717 کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی شود، باعث تشدید مجازات راننده مقصر خواهد بود. و الّا رانندگی در حال مستی، خود فی حد ذاته در قوانین کیفری فعلی، فاقد وصف و عنوان مجرمانه است و صرفاً به موجب مقررات بند «ب» ماده 10 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی، مصداق یکی از تخلّفات رانندگی است نه جرم. و لذا با عنایت به حاکمیت اصل قانونی بودن جرم و مستنداً به ماده 2 قانون مجازات اسلامی که جرم را رفتاری می‌داند که در قانون برای آن مجازات تعیین شده باشد و با عنایت به حاکمیت اصل برائت … حسب مورد از دادسرا یا دادگاه رسیدگی‌ کننده، درخواست صدور قرار منع تعقیب یا حکم برائت را می‌نمائیم.»

قوانین پرداخت خسارت بیمه برای رانندگی در حالت مستی

طبق قانون، شرکت بیمه‌گر باید در موارد تایید رانندگی در حالت مستی، بدون هیچ شرطی برای پرداخت خسارت فرد زیان‌ دیده اقدام کند. پس از آن، شرکت بیمه‌گر می‌تواند برای بازیافت تمام یا بخشی از وجوه پرداخت شده به‌ عنوان خسارت به مراجع قانونی مراجعه کند. در چنین شرایطی، فرد مقصر در حادثه باید وجوه مطالبه شده توسط شرکت‌ بیمه‌گر را بازپرداخت کند. پس می‌توان نتیجه گرفت که بیمه شخص ثالث خسارات را پرداخت خواهد کرد اما باید برای بازپرداخت آن توسط راننده مقصر در حادثه اقدام شود چون در قانون بیمه رانندگی در حالت مستی دیده نشده است.